Het hoofdlijnenakkoord: ruim baan voor slimmer met regelgeving?

Nu het hoofdlijnenakkoord is gepubliceerd, gaat iedereen zoeken naar wijzigingen in beleid die hem of haar gaan raken. Dingen die positief uitvallen of dingen die juist uitdagingen gaan geven. Wij, als burgerbeweging Slimmer met regelgeving, hebben het akkoord uiteraard ook bekeken.

Los van politieke kleuring hebben we vooral gezocht naar passages over zaken die wij belangrijk vinden, zoals multidisciplinair werken tussen beleid, wetgeving en uitvoering, transparantie en uitlegbaarheid van geautomatiseerd genomen besluiten en van digitale hulpmiddelen voor ondersteuning voor burgers. Dat zijn ook thema’s in de agenda voor de toekomst die we eerder publiceerden. Mooi is dan ook om het volgende te lezen in het hoofdlijnenakkoord: “Er komt [..] een agenda voor vernieuwing van de democratie, de rechtsstaat, het bestuur en de controle daarop“. Zou onze agenda overgenomen zijn? Helaas nog niet helemaal, maar we kunnen er wel een aantal dingen uitpikken die opvallen:

(1) De kennisinfrastructuur en de benutting daarvan in beleid en begrotingen wordt verbeterd

We durven dat te lezen als dit punt uit onze agenda voor de toekomst: “Digitale ondersteuning: inzet van methoden en digitale tools die ambtenaren en burgers helpen om samen te werken aan wet- en regelgeving.” En laten we dan vooral ook werken aan een digitale kennisinfrastructuur die samenwerking en daarmee het contact tussen burgers en ambtenaren versterkt, zoals ook het beleidskompas beoogt.

(2) De rijksdienst zet aantoonbaar meer in op vakmanschap, kennis, uitvoering en burgerperspectief

Het is misschien iets te veel eer, maar we hopen dat hiermee ons pleidooi is overgenomen!

(3) Er komt een wetenschappelijke standaard voor het gebruik van modellen en algoritmes. Beide moeten openbaar en navolgbaar zijn. De bijsluiter maakt duidelijk waarvoor ze wel en waarvoor ze niet bedoeld zijn en gebruikt kunnen worden.

Super! Kom maar op. Als Slimmer met regelgeving hebben we ons sterk gemaakt voor een dergelijke bijsluiter. Wat ons betreft niet beperkt tot algoritmen en modellen, maar bruikbaar voor de uitleg van elk (digitaal genomen) besluit van de overheid. En zoals we eerder schreven is er al veel gaande wat betreft ontwikkeling van wetenschappelijke standaarden (zoals bijvoorbeeld wendbaar wetgeven) en kunnen hier dus snel stappen in worden gemaakt. Vanzelfsprekend staan wij voor openbaarheid en navolgbaarheid: zoals onze Grondwet vereist dat wetten en regels bekendgemaakt worden voor ze kunnen werken, geldt dat wat ons betreft ook voor de algoritmen en gegevens(modellen) die op die wetten en regels gebaseerd zijn. En ze moeten altijd expliciet traceerbaar zijn naar hun juridische bron.

De basis is gelegd – nu aan de slag!

We pakken als Slimmer met regelgeving graag de handschoen op en moedigen anderen aan dit ook te doen. Waar we al werken aan wetenschappelijke standaarden, gaan we daarmee door. Waar we werken aan digitale ondersteuning, blijven we de urgentie daarvan benadrukken. En steeds zullen we ons blijven inzetten voor wet- en regelgeving die: