Legaal of legitiem, that’s the question

Een blog op iBestuur van Dave Kiwi van al weer een paar weken geleden; toch besteden we graag nog aandacht aan, omdat hij in feite gaat over #slimmermetregelgeving. Dave Kiwi belicht de waarde van ‘grijs denken’ voor een legitieme overheid. De afgelopen jaren hebben we ons, zo betoogt hij, vastgedraaid in de veelheid van regels, ook door soms krampachtig ‘zwart-wit’ denken in de toepassing ervan. Dingen kunnen wel of niet binnen de bestaande wettelijke kaders, nuances in de toepassing van regels zijn problematisch. Dave betoogt terecht dat een juridische blik alleen niet volstaat om overheidsoptreden legitiem te maken, maar dat ook een pragmatische en morele blik nodig is; vaker verkennen van het grijze gebied rond de regels.

We ondersteunen zijn betoog, maar zouden dat willen betitelen als het verschil tussen legaal (of eigenlijk: legalistisch) en legitiem. Natuurlijk, geen overheidsoptreden zonder wettelijke bevoegdheid: het legaliteitsbeginsel fundeert onze rechtsstaat. Maar als daardoor mensen niet de hulp krijgen die ze nodig hebben of wegkomen met ongewenst gedrag, zouden ethische, morele en pragmatische perspectieven een ruimere toepassing van de regels moeten schragen om als overheid legitiem te blijven. Niet alleen rechtmatig, maar ook gerechtvaardigd handelen. Dat is een ingewikkelde opgave, want willekeur ligt op de loer en dat is natuurlijk de doodsteek voor legitimiteit. Dus innovatief denken over de manier waarop we ruimte in regels creëren om legitimiteit te ondersteunen, hoe we écht slimmer met regelgeving omgaan, is hard nodig. Daar blijven wij ons in elk geval voor inzetten!