Parlement op de bres voor de digitale rechtsstaat

We schreven onlangs al over het initiatief van de leden Six Dijkstra en Kathmann om een Digitale toets in te voeren bij de behandeling van wetsvoorstellen. Daar bleef het niet bij: een motie van hun hand was het vervolg. Zij vragen de regering daarin om: “met een voorstel te komen hoe de component ICT-implementatie beter en structureel geïmplementeerd kan worden in het wetgevingsproces van regering en parlement, zodanig dat dit zowel bijdraagt aan de kwaliteit van wetgeving als recht doet aan de werkelijkheid van de uitvoering“.

Ze verwijzen daarbij naar al bestaande initiatieven om implementatie in digitale toepassingen onderdeel te laten maken van het proces en ontwerp van wetgeving, zoals Wendbaar wetgeven of LegOps.

Ook de Commissie voor Digitalisering van de Eerste Kamer blijft actief op het thema digitalisering en wetgeving. In 2023 diende het lid Veldhoen een motie in waarin de regering werd verzocht om “een nieuwe werkwijze van het wetgevingsproces te onderzoeken waarbij in geval van wetgeving die door of met behulp van algoritmen wordt uitgevoerd, de kaders voor de daaraan ten grondslag liggende codes door de wetgever zelf worden uitgeschreven en zo onderdeel zijn van de parlementaire behandeling.”

De Staatssecretaris van BZK (belast met digitalisering) heeft de Eerste Kamer meermalen bericht over de wijze waarop deze motie uitgevoerd zou gaan worden en er zijn verschillende technische briefings georganiseerd om de Commissie over de mogelijkheden te informeren. Wie interesse heeft in het hele dossier kan dat hier bekijken.

De Commissie is echter nog niet overtuigd dat de motie daarmee ook echt wordt (laat staan: is) uitgevoerd. Daarom is de staatssecretaris van BZK verzocht om alsnog het gevraagde onderzoek te laten uitvoeren. De Kamer lijkt in de brief aan te sturen op een werkwijze waarbij de algoritmen in de wet zelf neergelegd worden. Daar vinden we bij Slimmer met regelgeving wel wat van, maar we wachten graag de uitkomsten van het onderzoek af voordat we daar verder op reflecteren!

Het goede nieuws is in elk geval dat het parlement steeds meer oog heeft voor de digitale rechtsstaat en dat ook omzet in actie. Een mooie ontwikkeling, die we natuurlijk van harte steunen!