LegOps: schakel tussen beleid en uitvoering

De overheid maakt intensief gebruik van ICT-systemen bij de uitvoering van wet- en regelgeving. Idealiter worden nieuwe regels nadat ze zijn goedgekeurd snel doorgevoerd in de werkprocessen en de ICT-systemen. De realiteit is echter weerbarstiger: veel ICT-systemen zijn niet even snel te wijzigen. Overheidsorganisaties zoals bijvoorbeeld de Belastingdienst geven geregeld een signaal naar de Regering en Tweede Kamer om nog even niet met ingrijpende wijzigingen in de regels te komen, omdat de ICT-organisatie geen kans ziet deze tijdig door te voeren in de ICT-systemen.

Hoe ongewenst dit ook is, het betekent eenvoudigweg dat er al veel eerder in het proces gekeken moet worden naar de uitvoerbaarheid van de gewenste wijzigingen in wet- en regelgeving. Eigenlijk al vanaf de ideefase. Stel nu eens dat wetgevings- en beleidsexperts vanaf het begin al kort-cyclisch samenwerken met uitvoerings- en ICT-experts? Samen kunnen zij de uitvoerbaarheid van de nieuwe regels in het oog houden, en tegelijk ook komen tot slimmere regelgeving. Maar hoe doe je dat? Hiervoor is een nieuwe aanpak ontwikkelt: LegOps. Peter Sciamanda en Jeroen Hak leggen in iBestuur uit hoe dit werkt.

Bestuursdepartementen en uitvoeringsorganisaties voeren momenteel op verschillende manieren zogenaamde ‘uitvoeringstoetsen’ en ‘impactanalyses’ uit, om in kaart te brengen wat er in de werkprocessen en ICT moet worden aangepast. Echter, deze toetsen vinden in de praktijk meestal te laat plaats om nog relevante wijzigingen door te voeren t.b.v. de uitvoerbaarheid. Voor de uitvoeringstoetsen en impactanalyses zijn geen gestandaardiseerde processen en werkwijze beschikbaar.

LegOps biedt hier wel een standaard aanpak voor. De aanpak streeft ernaar om wetgeving, beleid en uitvoering blijvend te laten samenwerken en zich integraal verantwoordelijk voelen voor een beleidsterrein. LegOps is geïnspireerd door de ‘agile’ aanpakken die voor softwareontwikkeling al een aantal jaren worden gehanteerd: er worden multi-disciplinaire teams gevormd, die iteratief een bepaald probleem steeds verder verfijnen en tegelijk realiseren en blijven beheren. De term ‘DevOps’ wordt gebruikt om aan te geven dat er in zo’n agile zowel mensen zitten die de software ontwikkelen (Developers) als mensen die deze operationeel in productie houden en beheren (Operations). LegOps is hier op gebaseerd: het streven naar een team waarin wetgevings- en beleidsexperts continue samenwerken met uitvoeringsexperts, en dan niet om tot software te komen maar tot uitvoerbaar beleid.

De basisgedachte is dat bij de totstandkoming van beleid en/ of wet- en regelgeving de (expertise van de) uitvoeringsorganisatie betrokken wordt, inclusief ICT-expertise, zodat het toekomstig beleid in een zo vroeg mogelijk stadium geëvalueerd wordt op uitvoerbaarheid. LegOps gebruikt op deze manier de kracht van DevOps, waarbij een multidisciplinair team gaat samenwerken en dat blijft doen. Niet alleen de implementatie van een wetsvoorstel wordt door het LegOps team opgepakt, maar ook wordt de beleidsevaluatie door hetzelfde team gedaan. Hierdoor creëer je continuïteit in de samenwerking tussen beleid en uitvoering en ontstaat er een integrale verantwoordelijkheid voor een beleidsterrein.

Lees hier het volledige artikel en de reactie van Mariette Lokin. Over LegOps is ook hier meer informatie te vinden.