TROWA: state of the art wetgeven bij onze oudste bestuursorganen

De invoering van de nieuwe Omgevingswet en het bijbehorende Digitaal stelsel Omgevingswet (DSO) is een mega-operatie met een grote impact op veel overheidsorganisaties. Ook de waterschappen ontkomen niet aan een flink wetgevingstraject: zij moeten hun keuren (de fraaie oude aanduiding voor hun verordeningen) omzetten naar  waterschapsverordeningen onder de Omgevingswet en het DSO.

Hoewel de waterschappen de oudste bestuursorganen zijn die we hebben in Nederland, hebben ze de handen ineen geslagen om dat te doen met een state of the art aanpak. Daarvoor is het project Transitieondersteuning Omgevingswet Waterschappen (TROWA) ingericht. De gevolgde aanpak wordt regelbeheer genoemd, maar gaat uit van een wat andere benadering dan gebruikelijk.

Er wordt namelijk niet gewerkt op basis van bestaande, traditioneel vormgegeven (concept)verordeningen die worden ‘vertaald’ naar bedrijfsregels, maar op basis van een doelenboom voor een bepaald werkingsgebied (bijvoorbeeld waterkeringen). Aan de ‘takken’ van de boom worden de verschillende te bereiken doelen (van algemeen naar specifiek) geordend. Per doel (bijvoorbeeld stabiliteit van de waterkering) worden de activiteiten (bijvoorbeeld afgraven van grond), de daaraan verbonden risico’s voor realisering van het doel (een minder stabiele waterkering) en de te stellen criteria (bijvoorbeeld maximaal af te graven hoeveelheid grond) geformuleerd. Al deze elementen worden in een beslissingstabel vastgelegd, die geautomatiseerd kan worden omgezet in zogenoemde lexoblokjes (bouwsteentjes) per activiteit en per verplichting. De tabel vormt ook de basis voor de activiteitgerichte regels – in ‘juridische’ tekst – in de waterschapsverordeningen. Op de website is een document te vinden waarin dit aan de hand van voorbeelden duidelijk is uitgewerkt.

Bij deze aanpak wordt gewerkt in multidisciplinaire teams met juristen, inhoudelijke en technische specialisten. Zo wordt de verordening digitaal en doelgericht opgebouwd. Een aanpak die sterke verwantschap vertoont met de visie op het DNA van wetgeving dat ten grondslag ligt aan Slimmer met regelgeving. Het mooie is dat het DNA eigenlijk (net als bij ons mensen) als eerste wordt gecreëerd in de vorm van de lexoblokjes. Daarna pas volgt omzetting naar de traditionele juridische regels. Een mooi voorbeeld van wendbaar wetgeven, waar de betrokkenen enthousiast over zijn!