Slimmer met Regelgeving op workshop Legal Understanding

Begrijpen van wet- en regelgeving is niet eenvoudig. Hoewel deze wet- en regelgeving bedoeld is voor iedereen in Nederland, zowel burgers, bedrijven als overheidsorganisaties, zijn er maar weinigen die alle wet- en regelgeving echt goed begrijpen. Zelfs de experts zelf vinden het lastig. Genoeg werk te doen dus, op de workshop “Legal Understanding”!

Op woensdag 8 september opende Slimmer met Regelgeving de workshop Legal Understanding op de Semantics conferentie in de Meervaart, Amsterdam. We gaven de experts in de zaal de uitdaging om verder te kijken: niet alleen naar de wet- en regelgeving, maar vooral ook naar de burger, en de gebeurtenissen die in zijn leven optreden: hoe kunnen we de verbinding maken vanuit deze gebeurtenissen naar de wet- en regelgeving, en de gevolgen die hieruit voortvloeien.

Het goede nieuws is dat er veel ontwikkelingen zijn. De verschillende sprekers, zowel juristen als informatiekundigen, gaven een inkijkje hoe zij vanuit de wet- en regelgeving de verbinding leggen met de eigen processen en de informatie die zij daarbij verwerken. Meerdere uitvoeringsorganisaties zijn hier al een heel eind mee, en hoewel de details verschillen, zijn er ook veel overeenkomsten. Met genoegen zien we dat de “DNA familie” groeit: de familie van methoden om de wet- en regelgeving met behulp van decompositie, navigatie en architectuur te analyseren en te verbinden met de dagelijkse praktijk. In deze artikelen hier en hier gingen we hier eerder al op in.

We zijn er echter nog lang niet. We zien dat de werkelijke uitdaging nog niet is opgepakt: de toegankelijkheid voor de burger zelf. Nog te vaak is – naar onze mening – de wet en de uitvoering daarvan zelf het aandachtspunt, en niet de gebeurtenissen in het leven van de burger.

Dit vraagt om een goede balans. Hoewel wet- en regelgeving in de Nederlandse taal geschreven lijkt, is het zeker geen “klare taal”, eenvoudige taal die het overgrote deel van de samenleving begrijpt. Het is niet alleen nodig dat wet- en regelgeving te begrijpen is, maar wet- en regelgeving moet ook volstrekt duidelijk zijn, zodat regels in de basis voor iedereen dezelfde betekenis hebben. Daarvoor gebruikt de wet- en regelgeving specifieke formuleringen en kan geleund worden op meer dan honderd jaar historie en ervaring met het schrijven van teksten die tegen een stootje kunnen.

Je zou kunnen zeggen: de tekst van wet- en regelgeving is “plat”, het heeft geen diepgang. Veel is onzichtbaar en verborgen voor degenen die de teksten leest alsof het “normaal Nederlands” is. Vertalen naar “klare taal” leidt niet tot meer diepgang, zoals we ook in dit artikel betogen. Maar ook het vertalen naar één formele, wiskundig gecontroleerde taal leidt niet tot meer diepgang. Wat we nodig hebben is letterlijk meer diepgang: verbindingen tussen de tekst van de wet- en regelgeving met de achterliggende concepten, betekenissen, gebeurtenissen en de verschillende contexten waarop de regelgeving van toepassing is.

De workshop Legal Understanding was onderdeel van de Semantics conferentie, een conferentie die gaat over het verbinden van data met behulp van semantische technologie die gebaseerd is op het world-wide-web. Bij uitstek technologie die gaat over het verkrijgen van diepgang door het leggen van verbindingen. Dat geeft hoop! We kijken dan ook met veel interesse naar de ontwikkelingen die verder volgen uit de initiatieven die door de verschillende sprekers in deze workshop zijn aangedragen!

Informatie over de sprekers, hun presentaties en achtergrond is te vinden op workshop pagina: https://2021-eu.semantics.cc/satellite-events/workshop-legal-understanding