Hoe kan de Haagse bestuurscultuur veranderen?

Drie voormalige topambtenaren hebben een artikel geschreven in De Groene Amsterdammer met deze prikkelende kop. Bij het lezen van het artikel blijken ze vooral een aantal hele praktische suggesties te doen die kunnen helpen om onze Rijksoverheid beter te laten functioneren. Eén daarvan sluit naadloos aan bij onze doelen van Slimmer met Regelgeving, en daarom willen we dit overigens zeer lezenswaardige artikel onder de aandacht brengen.

Geert Jan Hamilton, Peter van Lieshout en Gerard van Pijkeren waren jarenlang onderdeel van het Haagse bestuur: ze hadden directeursfuncties op de Ministeries SZW en VWS, en vervulden daarnaast ook toezichts- en adviesrollen. De aanleiding om dit artikel te schrijven was de Toeslagenaffaire die “in veel opzichten een ijkpunt is in de verhouding tussen overheid en burgers.” Ze twijfelen of er wel serieuze lessen worden getrokken, en vooral of die ook echt worden geëffectueerd binnen de Rijksoverheid. En daarom hebben ze hun eigen ervaring omgezet in concrete suggesties om de Rijksdienst te verbeteren.

Die suggesties gaan over allerlei verschillende aspecten. Ze zijn telkens heel praktisch geformuleerd. Het artikel begint bijvoorbeeld met de suggestie om de ministerraad maandelijks in één van de provincies te organiseren, en elke minister daaraan voorafgaand een spreekuur met burgers te laten houden. Met als doel om de ministers meer inzicht te geven in de praktische problemen van burgers in de maatschappij. Een andere suggesties is om topambtenaren aan te stellen die inhoudelijk weer verstand hebben van onderwerpen, door bijvoorbeeld te eisen dat ze in de tien jaren voorafgaand aan hun benoeming tenminste vijf jaar buiten Den Haag gewerkt. Of de suggestie om beter te kijken naar het samenvoegen en splitsen van departementen, bijvoorbeeld omdat “het onderbrengen van politie bij Justitie in één Ministerie inbreuk doet op het systeem van check en balances.” En de suggestie om de communicatie over beleid eerlijker te maken en zaken niet mooier voor te stellen dan ze zijn.

Veel praktische suggesties dus. En bij de uitwerking van één suggestie staat een prachtige stelling die helemaal aansluit bij Slimmer-met-Regelgeving! De suggestie is om binnen de Overheid weer lange-termijnvisies te ontwikkelen, wat al jaren niet meer gebeurt. Waaronder ook een visie op de verhouding tussen overheid en burgers. Ze zien in de Toeslagenaffaire dat burgers die hierdoor geraakt werden “zijn aangewezen op ‘deskundigen’ om nog een weg te vinden. Deskundigen voor wie het vervolgens een verdienmodel wordt.” En dan komen ze met de stelling:

“Criterium bij regelgeving zou moeten zijn dat burgers in principe de rechten die daaruit voortvloeien kunnen verzilveren zonder inschakeling van adviseurs.” 

Helemaal mee eens! Als Slimmer-met-Regelgeving. we staan voor wet- en regelgeving die:

• toegankelijk is voor iedereen;
• begrijpelijk en uitlegbaar is aan iedereen;
• werkbaar is voor mens èn machine.

Door samenwerking tussen overheid, burgers en bedrijven, streven we naar doelgerichte regels die leiden tot een doeltreffend resultaat. Toepasbaar in ons dagelijks leven en digitaal ondersteund. (zie ons Manifest). En voor de opstellers van het artikel: er zijn ook steeds meer praktische ideeën hoe dit criterium bij regelgeving bewerkstelligd zou kunnen worden! Zie onder meer hier (“en nu aan de slag”), hier (“ICT kennis inzetten loont”) en hier (“Legal understanding”).

Meer weten? Neem gerust contact op en doe mee!